نتیجه‌ی سفر پرحاشیه‌ی ترامپ به خاورمیانه
محمد داود اسحاق‌زهی «یوسفی»
رئیس جمهوران هر کشوری برای جذب سرمایه و بستن قراردادهای کلان و طولانی‌‌مدت و جلب توجه کشورهای منطقه و جهان، بعد از روی کار آمدن، به کشورهای منطقه و جهان سفر می‌کنند و با سران آنها دیدار می‌کنند. طول و عرض این سفرها بستگی به موقعیت آن کشور و حتی شخص رئیس جهور دارد. آنچه در این روزها در رسانه‌ها باب شده است و تأثیری شگرف روی معادلات کشورهای جهان و منطقه دارد، سفرهای دونالد ترامپ، به‌ویژه انتخاب آغاز سفر از کشورهای عربی است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده‌ی آمریکا، بعد از پیروزی در انتخابات آمریکا و تکیه‌زدن روی چوکی ریاست جمهوری کاخ سفید، در یک سنت‌شکنی بی‌سابقه عربستان سعودی را اولین مقصد سفر بزرگ خود تعیین کرد و به ملاقات سران عرب، به‌ویژه محمدبن سلمان، ولی عهد عربستان، رفت. رئیس‌جمهور آمریکا بر خلاف سنت رئیس جمهوران قبلی که معمولاً در آغاز سفرهایشان از بریتانیا، کانادا یا مکزیک بازدید می‌کردند، روز سه‌شنبه (۲۳ ثور) در نخستین روز از سفر چهارروزه‌اش به خاورمیانه وارد ریاض شد. در این سفر مقامات ارشد آمریکایی از جمله «مارکو روبیو»، وزیر امور خارجه، «پیت هگست»، وزیر دفاع، «هاوارد لوتنیک»، وزیر بازرگانی، «کریس رایت»، وزیر انرژی آمریکا و ایلان ماسک، رئیس شرکت تسلا و ثروتمندترین فرد جهان، ترامپ را همراهی کردند.
رئیس‌جمهور ایالات متحده در نخستین سفر خود به کشورهای خلیج فارس، موفق به جلب تعهد ۶۰۰ میلیارد دلاری از عربستان سعودی برای سرمایه‌گذاری در آمریکا شد که در نتیجه‌ی آن بسته‌‌ی تسلیحاتی نزدیک به ۱۴۲ میلیارد دلار به عربستان خواهد فروخت.
پس از این توافقات، دونالد ترامپ راهی دوحه، پایتخت قطر شد و در جریان این سفر، شرکت هواپیمایی قطر قراردادی با شرکت بوئینگ برای خرید ۲۱۰ عدد هواپیما امضا کرد.
بر اساس اعلام کاخ سفید، قرارداد مربوط به هواپیماهای بوئینگ ۷۷۷ ایکس و ۷۸۷ با موتورهای ساخت شرکت جی‌یی ایرواسپیس، ارزشی معادل ۹۶ میلیارد دلار دارد.
براساس این گزارش، دو کشور آمریکا و قطر طی بیانیه‌ای مشترک برای سرمایه‌گذاری احتمالی ۳۸ میلیارد دلاری در پایگاه هوایی «العدید» قطر و همچنین توسعه‌ی توانمندی‌های پدافند هوایی و امنیت دریایی امضا کردند.
کاخ سفید همچنین در گزارشی از جزئیات توافقات امضاشده‌ی میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و تمیم‌بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر، اعلام کرد که این توافق‌ها مبادلات اقتصادی به ارزش حداقل ۱.۲ تریلیون دلار به همراه خواهد داشت.
اینها عمده‌ترین دستاوردهای سفر ترامپ به خاورمیانه است، البته ملاقات با احمد الشرع و گفت‌وگوهای پنهان و پیدا از دیگر دستاوردهای ترامپ است.
همچنین سفر فوق یک دستاورد دیگر نیز برای عرب‌های خاورمیانه داشت و منجر به کاهش نگرانی‌های آنان در مورد عدم مشارکت ایالات متحده در تصمیم‌ساز‌ی‌ها و تصمیم‌گیری‌های خاورمیانه شد. نخبگان منطقه‌ای در خاورمیانه معتقد بودند که واشنگتن با سیاست‌هایش در حال دورشدن از منطقه است، اما این سفر تأکید مجددی بر اهمیت خاورمیانه –به‌ویژه منطقه‌ی خلیج فارس– برای سیاست خارجی ایالات متحده داشت. در ضمن، یک سیگنال مهم برای رهبران خاورمیانه نیز تولید و مخابره کرد که با منافع رقابتی چین و تا حد کمتری روسیه سر و کار دارد.
سفر ترامپ حواشی جالبی هم داشت. یکی از این حواشی‌ها، تشکر ترامپ از هواپیمای لوکس اهدایی دولت قطر است. ترامپ در این زمینه گفت: «فکر می‌‌‌کنم این حرکت از سوی قطر یک اقدام فوق‌العاده بود. واقعا قدردان آن هستم. من هرگز کسی نیستم که چنین پیشنهادی را رد کنم.»
حاشیه‌ی دیگر سفر ترامپ متلک او به کشورهای عربی بود. رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «امنیت عربستان سعودی، امارات، قطر و دیگران را ما تأمین می‌کنیم؛ اگر ما نبودیم، اینها احتمالاً الان اصلاً وجود نداشتند.» او افزود: «بیش از توان هر انسانی دست دادم؛ میزبانان عرب تشنه محبت بودند و من محبت کردم.»
این سفر دستاوردهای سیاسی و اقتصادی ملموسی به دنبال داشت: از سرمایه‌گذاری‌های کلان اعراب در آمریکا گرفته تا لغو تحریم‌های سوریه و دیدار با احمد الشرع؛ از تحولات غزه گرفته تا اظهاراتی در مورد اوکراین و پرونده‌ی هسته‌ای ایران. اما آنچه دردآور بود، اینکه در این چند روز پیش سیصد نفر در غزه جان خود را از دست دادند و بیش از دو میلیون فلسطینی در قحطی کامل به سر می‌برند و سران کشورهای عربی و ترامپ بی‌تفاوت از کنار آن گذشتند.
مسئله‌ای که در اینجا حایز اهمیت است، همین نکته است که کشورهای قدرتمند و پیشرو، به‌خصوص غربی، همیشه منافع خودشان را در اولویت می‌دانند و در این میان توجهی به درد و زخم دیگران ندارند و تا زمانی که قدرت استفاده‌ی ابزاری از دیگران برایشان مقدور و به‌صرفه باشد، تحمل زحمت هر نوع رفت‌وآمد و ایراد سخنان سبک و سنگین و لبخندهای تصنعی را دارند.
از سوی دیگر، کشورهای اسلامی که توان مقابله با دشمن شناخته‌شده‌ی اسلام و مسلمانان، یعنی رژیم صهیونسیتی غاصب را دارند، به‌جای ایجاد وحدت همگانی و واکنش جدی به منظور جلوگیری و پایان‌دادن حملات دشمن در غزه و فلسطین، از حامی درجه‌ی یک آن با رقص، آواز و برهنگی استقبال می‌کنند و دست می‌دهند و لبخند می‌زنند و هدیه تقدیم می‌کنند.