اما آن‌چه این روزها دست‌وپاگیر افغان‌هایی شده است که قانونی و غیرقانونی وارد ایران شده‌اند، بازداشت از سوی نیروهای نظامی ایران و انتقال آنان به اردوگاه‌ها است؛ جایی که تلخی زنده‌گی را در چهارچوب شکنجه، آزار‌و‌اذیت، اخاذی، ضبط مبایل‌ها و ده‌ها مشکل دیگر را برای مهاجران افغان در ایران چشانده است.
در تازه‌ترین نوار صوتی که از داخل اردوگاه زاهدان ایران پخش شده است، گفته شده که هم اکنون هزاران افغان در این اردوگاه در بدترین شرایط ممکن و فقدان امکانات اولیه، شب و روز‌شان را سپری می‌کنند.
در این نوار صوتی که به‌گونه مخفی ضبط شده است، گفته شده که نیروهای ایران در این اردوگاه افغان‌ها را به‌نحوی گروگان گرفته و از هر فرد یک میلیون تومان پول نقد و مبایل‌های همراه آنان را گرفته‌اند.
گفته می‌شود در میان افغان‌هایی که در این اردوگاه نگهداری می‌شوند، افرادی هم هستند که قانونی وارد ایران شده‌اند، اما اسناد آنان از سوی مسوولان این اردوگاه پاره شده است.
از سوی دیگر، در این اردوگاه نان و آب کافی برای افغان‌ها وجود نداشته و در مدت زمان یک یا دو روز تنها آب و نان خشک برای این افراد توزیع می‌شود. در این نوار صوتی گفته می‌شود: «تمام کسانی را که این‌جا آورده‌اند، به زور شکنجه و شلاق دست‌بند زده و در اردوگاه آورده‌اند. به خدا قسم است که ۴۸ ساعت است که به غیر از کمی آب شور، دیگر هیچ چیزی به من نرسیده. افغان‌ها در این‌جا بین ۱۰ تا ۲۰ روز است که نگهداری می‌شوند.»
وضعیت مهاجران افغان بیرون از اردوگاه
برخورد نادرست تنها در اردوگاه‌های ایران خلاصه نمی‌شود. صاحبان کار، برخی از شهروندان ایران و کارفرمایانی که افغانان زیر دست آنان کار می‌کنند، بخشی از آزار، اذیت و شکنجه روحی افغان‌ها در ایران را رقم زده‌اند. مهاجران افغان باید چانس بیاورند تا با کارفرمایی که به وعده خود عمل می‌کند، روبه‌رو شوند.
رضا تنها نان‌آور خانواده نُه‌نفری خود در ولایت هرات است. او که هشت ماه پیش به دلیل بیکاری به ایران سفر کرده بود، از سوی نیروهای انتظامی ایران به اردوگاه برده شده و پس از چند روز رد مرز شده است. او می‌گوید که برای ورود به ایران راه‌های پرخم‌و‌پیچی را گذرانده و با پشت سر گذاشتن چالش‌های زیادی به‌صورت غیرقانونی برای کار وارد ایران شده است.
او که در شهر کرج ایران در یک ساختمان برای خود کار فراهم کرده بود، می‌گوید چندین مرتبه متواتر نیروهای ایران برای بازداشت و رد مرز کردن افغان‌ها به آن ساختمان هجوم آوردند. می می‌‌افزاید که چند بار موفق شده پا به فرار بگذارد، اما دوستانش بازداشت و پس از لتوکوب و توهین به اردوگاه منتقل شده‌اند. چانس در نهایت با رضا نیز یاری نمی‌کند و در دفعات بعد از سوی نیروهای نظامی ایران بازداشت می‌شود.
رضا می‌گوید: «من در یک ساختمان بلند‌منزل برای خود کار پیدا کرده بودم؛ اما در حین کار که در حال ساختن گچ بودم، ناگهان نیروهای نظامی ایران هجوم آوردند. در ابتدا مرا بسیار لتوکوب کردند و داخل موتر انداختند. در بین راه نیز در داخل موتر بسیار با الفاظ رکیک و رویه زشت مرا به اردوگاه انتقال دادند.»
رضا نیز که مدت ۱۶ روز را در اردوگاه سپری کرده، روایت مشابهی از وضعیت اسف‌باز افغان‌ها در اردوگاه‌ها دارد. او از بدرفتاری، لتوکوب، شکنجه و بی‌رحمی از سوی نیروهای ایرانی سخن می‌گوید.
تنها این مشکلات مهاجران افغان در ایران نیست. در بسیاری از موارد افغان‌هایی که از سوی کارفرمایان به کاری استخدام می‌شوند، موفق به دریافت دست‌مزد خود نمی‌شوند. بسیاری از افغان‌ها در مرحله نخست به دلیل نداشتن اسناد ورود به ایران و به دلیل افغان بودن، حتا برای کارگری در ساختمان‌ها هم استخدام نمی‌شود؛ اما در چندین رویداد متواتر کارفرمایان آن‌ها پس از انجام کارهای شاقه، دست‌مزد را نپرداخته‌اند.
گفته می‌شود که تنها به دلیل افغان بودن در برخی موارد دست‌مزد مهاجران افغان پرداخت نمی‌شود و آنان توانایی شکایت را هم ندارند. در نهایت باید در جست‌وجوی کاری جدید با کارفرمایی جدید شوند.
افزایش قیمت مواد غذایی و چالش جدید افغان‌ها
در چند روز گذشته اعتراضات گسترده شهروندان ایران به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی جریان دارد. همه‌روزه این اعتراض‌ها شدت می‌یابد.
شهروندان ایران به دلیل افزایش قیمت‌ها به خیابان‌ها ریخته و در برخی موارد با هجوم بر فروشگاه‌های مواد غذایی، در پی خریداری غذا هستند و دولت را به کم‌کاری و بی‌کفایتی محکوم می‌کنند. افزایش قیمت اما تنها مشکل شهروندان این نیست؛ برای افغان‌هایی که به‌تازه‌گی وارد این کشور شده‌اند و تاکنون دخل‌وخرج‌شان مشخص نیست، این مشکل رنجی مضاعف است.
محمود اسماعیلی که اخیراً با خانواده چهارنفری‌اش در شهر قزوین ایران مسکن‌گزین شده است، می‌گوید که در کنار مشکل محدودیت‌ها برای افغان‌ها، حالا مشکل ناتوانی در خریداری مواد غذایی نیز افزوده شده است. اسماعیلی می‌گوید که در بسیاری از فروشگاه‌ها مواد غذایی از جمله روغن پیدا نمی‌شود و اگر هم پیدا شود، به قیمت بسیار بالا به فروش می‌رسد. او می‌گوید که قیمت روغن بیش از ۱۰ برابر افزایش یافته و از ۲۲ هزار تومان به ۱۷۰ هزار تومان رسیده است. به گفته او، حتا شهروندان ایران توانایی خریداری مواد غذایی را ندارند، از همین رو با اعتراضات گسترده به جاده‌ها ریخته‌اند. اسماعیلی می‌گوید: «قیمت مواد غذایی بسیار بالا رفته است. برای خود ایرانی‌ها قابل خرید نیست. ما افغان‌هایی که به‌تازه‌گی این‌جا آمده‌ایم و برابر یک کارگر ساده ایرانی هم درامد نداریم، بسیار دشوار است که بتوانیم کیسه برنج یا گوشت مرغ بخریم.»
بیشتر مهاجران افغان در ایران کارهای شاقه به‌ویژه کارهای ساختمانی می‌کنند. هر کارگر ساده افغان در برابر کار شاقه‌ای که انجام می‌دهد، روزانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان، معادل ۵۰۰ تا ۹۰۰ افغانی دست‌مزد دریافت می‌کند. این مقدار دست‌مزد در برابر نرخ مواد غذایی، بسیار ناچیز و اندک است.
در چند ماه گذشته میزان مهاجرت گروهی افغان‌ها به ایران افزایش یافته است.
بسیاری از افغان‌ها به دلیل تهدیدهای امنیتی و بیکاری از به‌شکل قانونی و غیرقانونی وارد این کشور می‌شوند. این مهاجرت اجباری به کشورهای همسایه به‌ویژه ایران نه‌تنها از مشکلات افغان‌ها کم نکرده، بلکه آنان را به اردوگاه‌های طاقت‌فرسا، لتوکوب، توهین و تحقیر دچار کرده و کسی هم گوش شنوایی برای شنیدن ضجه‌های این افراد در قفسه‌های اردوگاه‌های ایران ندارد.
منبع: روزنامه8صبح