آداب بلاک‌نشینی در شهرها
عبدالمجید دوستی
زمین سکونتگاه دایمی انسان‌ها تا قیام قیامت است. در پهنهٔ زمین خاکی هر کس به فراخور دارندگی و توانایی مالی خودش جایی مناسب، بعضاً نامناسب، برای سکونت خودش و خانواده‌اش ترتیب می‌دهد و سعی می‌کند جای فراخ‌تر و کلان‌تر داشته باشد؛ زیرا یکی از حسنات خواستنی دنیا و خوبی‌های آن داشتن مسکن کلان و فراخ است که انسان در آن احساس آرامش کند و به هنگام آمدن مهمان جا برای مهمانداری و میزبانی داشته باشد و از این ناحیه ننالد و خاطرش پریشان نگردد. اما امروزه با ازدیاد نفوس و تراکم جمعیت شهرها و نقل قریه‌نشینان به داخل شهرها، به‌خصوص تجمعشان در کلان‌شهرها و پایتخت‌ها، میزان و سطح مسکن‌سازی و خانه‌سازی به شکل قدیم و سنتی و خانه‌های صحن‌دار کاهش پیدا کرده است و ساخت‌وسازها بیشتر قالب تجارتی و فوری‌سازی به خودش گرفته است و به منظور بالابردن آمار مسکن، شرکت‌ها و سکتورهای خصوصی به بلاک‌سازی و احداث تعمیرهای مسکونی کوچک تنگ رو آورده‌اند. نوع سازه‌های تعمیرها و بلاک‌ها نیز متفاوت است، اما همه‌شان در برخی محدودیت‌ها و شبیه‌سازی‌ها یکسان و هم‌نقشه هستند؛ به‌طور مثال: فاقد صحن و حویلی هستند و فضای بازی برای اهالی و اعضای خانواده جهت تنفس هوای آزاد و پاک در آنها وجود ندارد، چون از حداقل‌ترین فضا نیز برای تعبیهٔ اتاق و غیره استفاده کرده می‌شود تا سقفی بالای سر باشد و اتاقکی برای برای هر فرد یا اعضای خانواده. ازهمین‌رو، شیوهٔ جدیدی از همسایه‌داری در سکونت‌گزینی در بلاک‌ها پیش آمده است و رعایت طرز نوین همسایه‌داری در بلاک‌ها حتی بیشتر از همسایه‌داری در اطراف و روستاها حایز اهمیت است. مثل این است که یک جمعیت کلان و چندین فامیل در یک خانهٔ بزرگ کنار همدیگر زندگی نمایند و همه‌شان حریم‌های خاص خودشان را داشته باشند؛ از طرفی نیز در برخی امور مشترک باشند و رعایت حال همدیگر را در مناسبت‌های گوناگون و در ساعات مختلف روز‌وشب در اولویت قرار بدهند. عدم توجه به برخی نکات همسایگی سبب می‌شود هم خود آدم از سکونت در بلاک‌ها در مشقت و دشواری قرار بگیرد هم باعث اذیتی همسایه‌ها شود. همچنین توجه و مراعات برخی نکات جدیدِ بلاک‌نشینی با توافق همهٔ باشندگان یک تعمیر و ساختمان، می‌تواند زندگی را در کام همگان خوش و گوارا نماید و درد و الم بودن در فضای کوچک بلاک را قابل تحمل نماید. در ادامه به برخی از بایدها و نبایدهای بلاک‌نشینی می‌پردازیم:
بایدها و نبایدها
۱. کاهش سروصداها
معمولاً در فضاهای بسته انعکاس صداها و آوازها بالاتر می‌شود و یک صدا به چند صدا تبدیل می‌شود. در محیط تعمیرها، ساختمان‌ها و بلاک‌ها چنین حالتی بیشتر حاکم است و صداها درهم می‌پیچد. از طرف دیگر، برخی انسان‌ها روی صداها حساس هستند و آرامششان سلب می‌شود. به‌خصوص زمانی که انسان در شب بخواهد استراحت کند و اندکی از تعب روز را با خوابیدن بکاهد، اگر چنین صداهایی از دهلیزها و از داخل لفت‌ها شنیده شود، شب آدم تیره می‌شود و روانش آسیب می‌بیند. برای همین خاطر، همسایه‌ها باید رعایت همه را بکنند و باعث آزرده‌خاطرشدن همسایه‌های دیگر نشوند.
۲. حدالإمکان ندویدن کودکان در داخل بلاک
با توجه به اینکه بلاک‌ها طبقه‌ای ساخته می‌شود و روی هم قرار می‌گیرد، زمین زیرپای یکی سقف آن دیگری است؛ پس می‌طلبد که جست‌وخیزهای کودکان در داخل بلاک‌ها کنترل شود. به‌خصوص به کودکان تفهیم کرده شود که در اوقات خواب، مثل اول صبح، وقت ظهر و هنگام شب، زیاد داخل خانه ندوند و پایین و بالا نپرند تا مبادا باعث اذیت و ازار همسایه‌های منزل پایین شوند.
۳. مهمانان
مهمان حبیب خداست و روزی‌اش را با خودش می‌آورد و همچنین باعث ازدیاد روزی میزبان می‌شود. در حدیث است که پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم میزبانی از مهمان را برابر با ایمان‌داشتن به خداوند و روز قیامت دانسته است. اما نباید اهمیت میهمانی‌کردن اقوام و فامیل یا مهمان‌آمدن برای کسی سبب شود که خانواده‌های دیگری که در بلاک سکونت دارند، دچار پریشانی شوند و آرامششان به مخاطره بیفتد. به این صورت که مهمانان تا دیروقت بنشینند و با صداهای بلندبلند مشغول گپ‌وگفت و اختلاط شوند؛ زیرا در بلاک‌ها دیوارها معمولاً سبک و مقاوم ساخته می‌شود، اما در مقابل صداها محافظت‌شده و ایمن نیست و صدا خیلی راحت از آنها عبور می‌کند. در چنین احوالی، همسایه‌های دیواربه‌دیوار معذب و اذیت می‌شوند. ازهمین‌رو، رعایت این مورد نیز جزو آداب بلاک‌نشینی و رعایت حقوق همسایگی است.
۴. پرداخت پول خدمات ساختمان در وقت معین آن و مشارکت فعال در امورات ساختمان.