یگانه درآمد بیش‌تر کارمندان ادارات دولتی، معاش‌شان است که با استفاده از آن نیاز‌های اولیه‌شان را تامین می‌کنند، اما دو ماه می‌شود که اکثر آن‌ها معاش دریافت نکرده‌اند. در این روزها یک تعداد از کارمندان دولتی از لحاظ مالی در وضعیت رقت‌باری به سر می‌برند. آنان از طالبان می‌خواهند که هرچه زودتر معاشات‌شان پرداخت شود.
وزارت مالیه طالبان می‌گوید که کار روی اجرای معاشات کارمندان دولتی جریان دارد. به گفته این وزارت، وزارت‌خانه‌های مالیه، زراعت، تحصیلات عالی، معارف و صحت عامه از وزارت‌هایی هستند که در اولویت قرار دارند. این وزارت مشخص نساخته است که چه زمانی معاشات ادارات دولتی اجرا می‌شود، اما تاکید کرده است که به‌زودی پرداخت خواهد شد.
ضیا نیکزاد، کارمند یکی از ادارات دولتی، می‌گوید که با سقوط دولت پیشین، نهادهای خصوصی و موسسات بین‌المللی کارشان متوقف شد و منابع عایداتی یک تعداد از خانواده‌ها به صفر رسید. آقای نیکزاد می‌گوید که اکثر کارمندان دولت دو ماه می‌شود که معاشات‌شان را دریافت نکرده‌اند و در ضمن سرنوشت وظایف‌شان هم هنوز روشن نیست. وی می‌افزاید: «مصارف خانواده چند‌نفری یک کارمند دولت، وابسته به همان معاش اندک بود که در پایان هر ماه بدون تاخیر پرداخت می‌شد؛ اما با آمدن طالبان، یک تعداد نگران از دست دادن کارشان هستند و از طرف دیگر دو ماه شده که حقوق خود را دریافت نکرده‌اند.» ضیا نیکزاد تصریح می‌کند که کارمندان کمیسیون انتخابات پس از اعلام طالبان مبنی بر بازگشت به وظیفه‌های‌شان، به کمیسیون مراجعه کرده بودند، ولی اجازه وارد شدن به دفتر را نیافتند. وی تصریح می‌کند: «بیش‌تر کارمندان و کارکنان خدماتی این اداره با مشکلات جدی اقتصادی روبهرو هستند و دست به فروش اموال خانه و دارایی‌شان در کابل زده‌اند. تعدادی از کارکنان خدماتی که با من کار می‌کردند، هر روز میسکال می‌کنند. وقتی تماس می‌گیرم، می‌پرسند که سرنوشت اداره و کار ما چه می‌شود؟ معاش ما چه وقت پرداخت خواهد شد؟ تلفن‌شان برای تماس کریدیت ندارد.»
این کارمند دولت اشاره کرد که وضعیت پیش‌آمده همه کارمندان دولت را در تنگنا قرار داده است. به گفته وی، پیش از این وقتی کارمندان دولت بیکار می‌شدند، کار روزمزد و دست‌فروشی پیدا می‌شد، اما در اوضاع فعلی دست‌فروشی و روزمزدی نیز با رکود مواجه شده است و همه افسرده، سرشکسته و ناامید هستند.
با توجه به آن‌چه دیده می‌شود، پرداخت معاشات یک تعداد از ادارات محدود آغاز شده است. در همین حال دفتر مطبوعاتی مقام ولایت کابل اعلام کرده که معاشات شماری از کارمندان این اداره به‌صورت نقدی توزیع شده است. در این اعلامیه‌ای که روز شنبه، ۲۰ سنبله، از سوی این اداره نشر شد، آمده است: «براساس تعهد و هدایت محمدشیرین آخوند، والی کابل، به شماری از کارمندان و کارکنان مقام ولایت کابل معاشات‌شان به‌صورت نقدی و طبق معمول توزیع شد.» هم‌چنان دفتر مطبوعاتی ولایت کابل گفته است که معاشات کارمندان زن این اداره نیز اجرا شده، اما حضورشان در ادارات دولتی تا امر ثانی لازم نیست. از جانب دیگر دفتر والی پروان نیز امروز (یک‌شنبه، ۲۱ سنبله) اعلام کرد که معاشات کارمندان خود را پرداخته است.
بیش‌تر ادارات دولتی معاشات کارمندان‌شان را پرداخت نکرده‌اند. میرویس (نام مستعار)، کارمند دولت، می‌گوید که سرنوشت یک تعداد ادارات و سرنوشت هزاران کارمند دولتی نامعلوم است. وی می‌گوید که یک تعداد از کارمندان دولت نان خوردن را در این روزها به‌سختی پیدا می‌کنند. میرویس یادآور شد: «بیکاری و فقر هر روز بیش‌تر می‌شود. پرداخت معاش کارمندان، اساسی‌ترین نیاز است و باید به‌زودی پرداخت شود.»
در یازدهم اسد محمداشرف غنی، رییس جمهور پیشین کشور، برنامه پرداخت معاش کارمندان دولتی از طریق تلفن را افتتاح کرد. با افتتاح این برنامه، قرار بود معاش تمام کارمندان دولتی از طریف تلفن پرداخته شود، اما حالا معلوم نیست که طالبان نیز از این روش استفاده می‌کنند یا خیر. آقای غنی این برنامه را پیش‌رفت اساسی و گامی تاریخی خوانده بود.
مجلس نماینده‌گان دولت پیشین نیز پیشنهاد طرح یکسان‌سازی معاشات کارمندان دولت را در طرح بودجه سال مالی ۱۴۰۰ پیشنهاد کرده بود، اما وزارت مالیه گفته بود که این مساله بدون درنظرداشت امکانات مالی و تحلیل عملی مالی، قابل تطبیق نیست. با این حال دیده شود که طالبان در این موارد چه تصامیمی خواهند گرفت.
معاشات آموزگاران پرداخت شود
شماری از آموزگاران با راه‌اندازی کارزاری در رسانه‌های اجتماعی، خواهان پرداخت معاشات‌شان در وقت معین آن هستند. این آموزگاران در اعلامیه‌ای می‌گویند که در اثر تحولات اخیر و روی کار آمدن اداره جدید، معاشات ناچیز آن‌ها پرداخت نشده است، در حالی که تنها راه امرار معیشت آموزگاران معاش‌شان است. در این اعلامیه آمده است: «خدمت به وطن و اطفال وطن، یکی از ضروریات جدی و وجیبه ما است، ولی اگر معاش آموزگاران داده نشود، مسلماً که ما به مشکل سخت و دشوار اقتصادی روبهرو خواهیم شد و دانش‌آموزان نیز از ادامه درس و تعلیم باز خواهند ماند که در آن صورت هم خود و هم اطفال کشور دچار بحران فجیع خواهند شد.»
در این اعلامیه تصریح شده است که معاشات آموزگاران باید به وقت معین آن و به‌شکل ماهوار پرداخت شود تا آنان به دور از تشویش مالی و نفقه خانواده، درس و تعلیم دانش‌آموزان را به‌صورت درست و مثمر ادامه بدهند.