درد جان‌سوز جنگ و آواره‌گی که این روزها بر اوکراینی‌ها تحمیل شده، از سال‌ها به این‌سو بلای جان مردم افغانستان است و شاید دیدن تصاویر و فلم‌های جنگ در شهرهای اوکراین، زخم کهنه خاطرات تلخ جنگ را برای مردم افغانستان تازه کند.
همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، سرانجام حکومت پوتین ناقوس جنگ را به صدا درآورد و نظامیان روسی از زمین، هوا و دریا به اوکراین حمله کردند؛ جنگی که آغازگر آن روس‌ها هستند و پایانش مشخص نیست که چگونه رقم خواهد خورد.
هرچند تا این‌جای کار دست‌کم در روی کاغذ و میدان نبرد روسیه خود را پیروز میدان می‌داند؛ اما بازنده اصلی جنگ غیرنظامیان و افراد بی‌گناهی هستند که تمام زنده‌گی و داروندارشان با شلیک یک راکت و پرتاب یک بم از جنگنده‌های سوخوی روسی از بین رفته است/می‌رود.
جنگ، ویرانگر است و تبعات آن سال‌ها بر مردم یک سرزمین اثرگذار خواهد بود. شاید مردم کشوری مانند افغانستان که چهل سال دود آتش جنگ گلوی‌شان را خفه کرده است؛ بهتر از دیگران ویرانگری جنگ را درک کنند و بدانند که مردم اوکراین چه شب‌وروزهای وحشت‌ناک و دشواری را سپری می‌کنند.
مردم افغانستان تجربه جنگ نابرابر در مقابل ارتش شوروی را دارند و شاید حمله نظامی روسیه به اوکراین، خواسته یا ناخواسته خاطرات جنگ شوروی را برای آن‌ها تازه کند. جنگی که شوروی بازنده بزرگ آن بود و پس‌لرزه‌هایش سبب فروپاشی آن شد.
ورود نظامیان شوروی از چندین جهت به خاک افغانستان عامل بروز یکی از مرگ‌بارترین جنگ‌های تاریخ افغانستان شد و در کنار قربانی شدن و آواره‌گی میلیون‌ها تن از مردم، خسارت‌های هنگفت مالی برجای گذاشت که سال‌ها پس از خروج نیروهای شوروی، هنوز هم آثارش در چهره خسته افغانستان نمایان است.
در اوکراین ظاهراً وضعیت متفاوت است و نیروهای روسیه با حملات سنگین هوایی و توپ‌خانه‌ای در حال پیش‌روی در عمق خاک اوکراین هستند. در کنار حمایت جدایی‌طلبان طرف‌دار روسیه در اوکراین، به نظر می‌رسد آن‌چه سبب تقویت روحیه نظامیان روسی شده، تجربه پیروزی در یک‌جا کردن شبه‌جزیره کریمه به خاک روسیه است.
حمله نظامی روسیه به اوکراین واکنش‌های گسترده جهانی را به دنبال داشت و رهبران بسیاری از کشورها، به‌ویژه قدرت‌های بزرگ جهانی، این اقدام پوتین را سخت نکوهش کرده‌اند؛ اما واکنش‌های گسترده جهانی و محکومیت بین‌المللی نتوانست مانع آغاز جنگ در اوکراین شود.
تاکنون اقدام قدرت‌های بزرگ جهانی در واکنش به حمله نظامی روسیه به اوکراین، وضع تحریم‌های شدید اقتصادی بر حکومت روسیه بوده است؛ اما تحریم‌ها علیه روسیه نه خانه‌های ویران‌شده مردم اوکراین را آباد می‌کند و نه التیام‌بخش زخم‌های آنان می‌شود.
موج گسترده و مخرب جنگ تا سال‌های سال دامن‌گیر اوکراین خواهد بود و تأثیرات منفی اقتصادی آن کمر اقتصاد این کشور را خواهد شکست. تجربه ثابت کرده که برای جبران خسارت‌های ناشی از جنگ سال‌ها زمان و میلیاردها دالر بودجه نیاز است.
در اوضاع پیچیده این روزهای جهان، انتظار نمی‌رفت که قدرت‌های بزرگ اروپایی و ایالات متحده امریکا به گونه مستقیم خودشان را در جنگ روسیه – اوکراین دخیل کنند. جو بایدن، رییس جمهور امریکا، در سخنرانی خود به صراحت بیان کرد که سربازان امریکایی وارد جنگ اوکراین نخواهند شد.
در کنار ایالات متحده امریکا، کشورهای اروپایی تحولات حمله نظامی روسیه به اوکراین را به دلیل موقعیت جغرافیایی نزدیک‌تر به اوکراین، با دقت بیش‌تری دنبال می‌کنند و تلاش‌های دیپلماتیک رهبران اروپا برای مانع شدن روسیه از حمله نظامی به این کشور بی‌نتیجه ماند.
رییس جمهور فرانسه و صدراعظم آلمان در روزهای گذشته برای گفت‌وگو با پوتین به مسکو رفتند تا شاید بتوانند روسیه را از حمله نظامی و اشغال اوکراین منصرف کنند؛ اما تلاش‌های دیپلماتیک و هشدار کشورهای اروپایی نتوانست مانع حمله نظامی روسیه و آغاز جنگ در اوکراین شود.
در این میان، بار اصلی جنگ بر دوش مردم اوکراین ماند و رییس جمهور این کشور وقتی احساس کرد که در میان معرکه از سوی هم‌پیمان‌های غربی‌اش تنها رها شده است، از عدم حمایت قاطع کشورهای اروپایی و امریکا انتقاد کرد و از مردم خود خواست که سلاح بردارند و در مقابل تجاوز نظامیان روسیه مقاومت کنند.
مقاومت در مقابل یک ارتش قدرت‌مند مانند روسیه، کار آسانی نیست و هزینه سنگینی برای ملت و دولت اوکراین به دنبال خواهد داشت؛ اما به نظر می‌رسد که رییس جمهور اوکراین قصد ندارد بازنده پیش از وقت جنگ باشد و می‌خواهد تا جایی که می‌تواند در مقابل روسیه مقاومت کند.
در حالی که افراد غیرنظامی، زنان، کودکان و افراد سال‌خورده در شهر کی‌یف و سایر شهرهای کوچک و بزرگ اوکراین از ترس حملات ارتش روسیه آواره شده‌اند و شب‌های سرد را در ایستگاه‌های زیرزمینی مترو سپری می‌کنند، پوتین به عنوان آغازگر این جنگ، به راحتی سر بر بالین می‌گذارد.
شاید صدای شلیک گلوله و بمباران ارتش روسیه از مناطق جنگی اوکراین در کاخ کرملین به گوش پوتین نرسد؛ اما صدای اعتراض گسترده مردم در شهرهای گوناگون برای نکوهش جنگ، حتماً به گوش او می‌رسد. مردمی که یک‌صدا صلح می‌خواهند و به جنگ لعنت می‌فرستند.